علم بهتر است یا ثروت ؟
دوست گرامی. این سوال سابقه طولانی دارد و برخی آنرا جزء سوالاتی می دانند که پاسخ قاطعی به آن نمی توان داد. اما در روایات شیعه این موضوع کاملا حل شده است. در پاسخ به سوال شما به دو روایت اشاره می کنیم.
روایت اول: ازامام علی علیه السلام :
العِلمُ أفضَلُ مِنَ المالِ بِسَبعَةٍ: الأوّلُ: أنَّهُ مِیراثُ الأنبِیاءِ و المالُ مِیراثُ الفَراعِنَةِ، الثانی: العِلمُ لا یَنقُصُ بِالنَّفَقَةِ و المالُ یَنقُصُ بِها، الثّالِثُ: یَحتاجُ المالُ إلَى الحافِظِ و العِلمُ یَحفَظُ صاحِبَهُ، الرّابِعُ: العِلمُ یَدخُلُ فِی الکَفَنِ و یَبقَى المالُ، الخامِسُ: المالُ یَحصُلُ لِلمُؤمِنِ و الکافِرِ و العِلمُ لا یَحصُلُ إلاّ لِلمُؤمِنِ، السّادِسُ: جَمیعُ النّاسِ یَحتاجونَ إلَى العالِمِ فی أمرِ دینِهِم و لا یَحتاجونَ إلى صاحِبِ المالِ، السّابِعُ: العِلمُ یُقَوِّی الرَّجُلَ عَلَى المُرورِ عَلَى الصِّراطِ و المالُ یَمنَعُهُ؛
به هفت دلیل، دانش برتر از ثروت است:
اوّل: دانش میراث پیامبران است و دارایى میراث فرعونان.
دوّم: دانش با انفاق کم نمى شود، اما دارایى با خرج کردن کم مى شود.
سوّم: دارایى نیازمند نگهبان است، اما دانش دارنده خود را نگهبان است.
چهارم: دانش در کفن هم با صاحب خود مى آید، اما دارایى به جا مى ماند.
پنجم: دارایى براى مؤمن و کافر فراهم مى آید، اما دانش جز براى مؤمن حاصل نمى شود.
ششم: همه مردم در کارهاى دینى خود به دانشمند نیاز دارند، اما به شخص دارا نیازى ندارند.
هفتم: دانش، آدمى را در گذر از صراط نیرو مى بخشد، اما دارایى مانع گذشتن او مى شود.
کتاب شریف آداب تعلیم و تعلم یا منیة المرید، ص110
روایت دوم: سلمان فارسی که رحمت خدا بر او باد، میگوید: وقتی که پیامبر (ص) در شان علی (ع) فرمود: من شهر علم هستم و علی، دروازه آن شهر است، منافقان در مورد علی (ع) حسادت شدیدی ورزیدند و بین خود توطئه کردند تا علی (ع) را در همین مورد (علم) به نظر واهی
خودشان، درمانده کنند. توطئه آنها این بود که چند نفر هرکدام جداگانه نزد علی (ع) بروند و سوال کنند: علم بهتر است با ثروت؟ گفتند: اگر وی در پاسخ هر کدام یکسان پاسخ گفت، میفهمیم که علم او اندک است و اگر پاسخ هرکدام را بهگونهای داد که با پاسخهای دیگر تفاوت داشت، دیگر در این راستا راهی برای عیبتراشی و انتقاد از او نداریم.
این توطئه به این ترتیب اجرا شد که یکییکی آمدند و هرکدام جداگانه از آن حضرت سوال کردند.
-اولی آمد و پرسید: علم بهتر است یا ثروت؟ علی (ع) فرمودند: علم بهتر است. گفت: چرا؟ فرمودند: برای اینکه علم، میراث پیامبران است. ولی مال میراث قارون و هامان وفرعون است.
- دومی آمد و پرسید: علم بهتر است یا ثروت؟ علی (ع) فرمودند: علم بهتر است. گفت:چرا؟ فرمودند: برای این که مال را تو باید حفظکنی. ولی علم تورا حفظ می کند.
سومی آمد و پرسید: علم بهتر است یا ثروت؟ علی علیه السلام فرمودند: علم بهتر است. پرسید: چرا؟ فرمودند: برایاینکه صاحب ثروت، دشمنان بسیار دارد، ولی صاحب علم دوستان بسیار دارد.
چهارمی آمد و پرسید: علم بهتر است یا ثروت؟ امیرالمومنین (ع) فرمودند: "علم بهتر است". پرسید: چرا؟ علی (ع) فرمودند: "برایاینکه هرگاه از مال استفادهکنی، از آن کاسته میشود، ولی اگر از علم استفادهکنی، برآن افزودهمیشود"
پنجمی آمد و پرسید: علم بهتر است یا ثروت؟ علی (ع) فرمودند: علم بهتر است. پرسید: چرا؟ فرمودند: "برایاینکه صاحبمال با صفاتی مانند بخیل و لئیم، خوانده میشود، ولی از صاحبعلم با احترام و تجلیل، نام بردهمیشود"
منبع:porseman.